بررسی رابطه جهت گیری هدف، سبک های یادگیری با یادگیری خودتنظیم
بررسی رابطه جهت گیری هدف، سبک های یادگیری با یادگیری خودتنظیم

بررسی رابطه جهت گیری هدف، سبک های یادگیری با یادگیری خودتنظیم

 فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مساله. 3

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق. 6

اهداف پژوهش. 7

اهداف اصلی پژوهش. 7

اهداف فرعی پژوهش. 8

فرضیات اصلی پژوهش. 8

فرضیات فرعی پژوهش. 8

1-6-تعریف نظری وعملیاتی متغیرها. 9

1-6-1-تعریف نظری متغیرها. 9

1-6-2-تعریف عملیاتی متغیرها. 10

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2- مقدمه. 11

2-1- بخش اول: خود تنظیمی. 11

2-1-1-مفهوم خود تنظیمی. 11

2-1-2-یادگیری خودتنظیمی بندورا. 14

2-1-3-خود تنظیمی یادگیری پینتریچ. 15

2-1-4- الگوی پیشرفت مهارت برنامه‌‌ریزی. 19

2-1-5-تئوری ویگوتسکیدربارۀ بازی روانی اجتماعی 21

2-1-6-1-موقعیت تصویرسازی. 21

2-1-5-2- نقش‌ها. 23

2-1-6- بازی اجتماعی و روانی و زبان و برنامه‌‌ریزی شخصی 23

2-1-7-ابعاد یادگیری خود تنظیم. 26

2-1-8-عامل اصلی پیکربندی خودتنظیمی ‌26

2-1-9- الگوهای یادگیری خود تنظیم. 28

2-1-10-الگوی یادگیری خود تنظیم زیمرمن. 28

2-2- سبک های یادگیری. 30

2-2-1- مفهوم سبک یادگیری. 31

2-2-2-دسته بندی سبکهای یادگیری. 33

2-2-2-1-سبک یادگیری دیداری. 33

2-2-2-2-سبک یادگیری شنیداری. 34

2-2-3-سبکهای یادگیری در حالت کلی. 35

2-2-4-سبکهای یادگیری شناختی. 35

2-2-6-خصیصه سبک یادگیری جنبشی و لمسی. 36

2-2-8-سبک های یادگیری کلب. 38

2-2-8-1-تجربه‌ی عینی. 41

2-2-8-2-مشاهده‌ی تأملی. 41

2-2-8-3-مفهوم‌سازی انتزاعی. 42

2-2-8-4-آزمایشگری فعال. 42

2-2-8-5-چرخه یادگیری کلب. 44

2-3- جهت گیری هدف. 44

2-3-1-مفهوم جهت گیری هدف. 45

2-3-2-انواع جهت گیری هدف. 47

2-3-3-تقسیم بندی جهت گیری هداف. 47

2-3-4-جهت گیری هدف و انگیزه پیشرفت. 48

2-3-5-ابعاد جهت گیری هدف. 54

2-4-پیشینه داخلی. 56

الف- سبکهای یادگیری وخودتنظیمی. 56

ب- سبکهای یادگیری وجهت گیری هدف. 57

ج- خودتنظیمی وجهت گیری هدف. 57

د- رابطه سبک های یادگیری، خود تنظیمی و جهت گیری هدف به تفکیک جنسیت 60

2-5-پیشینه خارجی. 63

فصل سوم: روش تحقیق

روش تحقیق. 66

جامعه آماری و نمونه آماری. 67

ابزار گردآوری اطلاعات. 68

1- پرسشنامه سبکهای یادگیری. 68

2- پرسشنامه خودتنظیمی. 70

3- پرسشنامه جهت گیری هدف. 71

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 72

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-2- شاخص‌های آمار توصیفی متغیرهای پژوهش. 73

4-3 ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش. 76

4-4- نتایج تحلیل رگرسیون. 77

4-5- نتایج آزمون t82

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- تبیین فرضیه های تحقیق. 87

نتایج جانبی تحقیق. 93

5-2- پیشنهاد ها. 94

پیشنهادهای کاربردی. 94

پیشنهادهای پژوهشی. 95

5-3-محدودیت ها. 95

ضمائم. 96

منابع و مآخذ

منابع. 111

 فهرست جداول ها

عنوان صفحه

جدول 2-1: مراحل و بخشهای یادگیری خود تنظیم. 17

جدول 2-2: توانمندی‌های یادگیری و موقعیت‌های یادگیری ترجیحی، برحسب سبک‌های یادگیری کُلب. 43

جدول 2-3: ابعاد جهت گیری هدف. 54

جدول 4-1: توزیع فراوانی دانش آموزان بر حسب سن. 73

جدول 4-2: توزیع فراوانی دانش آموزان بر حسب پایه تحصیلی. 74

جدول 4-3: توزیع فراوانی دانش آموزان بر حسب جنسیت. 74

جدول 4-4: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش. 75

جدول 4-5: ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش. 76

جدول 4-6: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان سبک یادگیری واگرا بر حسب ابعاد جهتگیری هدفی. 77

جدول 4-7: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان سبک یادگیری همگرا بر حسب ابعاد جهتگیری هدفی. 78

جدول 4-8: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان سبک یادگیری انطباق یابنده بر حسب ابعاد جهتگیری هدفی. 79

جدول 4-9: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان سبک یادگیری جذب کننده بر حسب ابعاد جهتگیری هدفی. 79

جدول 4-10: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان خودتنظیمی بر حسب ابعاد جهتگیری هدفی. 80

جدول 4-11: نتایج تحلیل رگرسیون همزمان خودتنظیمی بر حسب سبکهای یادگیری 81

جدول 4-12: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب جهت گیری تسلط. 82

جدول 4-13: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب جهت گیری عملکرد گرایشی. 82

جدول 4-14: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب جهت گیری عملکرد اجتنابی. 83

جدول 4-15: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب سبک یادگیری واگرا. 83

جدول 4-16: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب سبک یادگیری همگرا. 84

جدول 4-17: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب سبک یادگیری انطباق یابنده. 84

جدول 4-18: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب سبک یادگیری جذب کننده. 85

جدول 4-19: نتایج آزمون t برای مقایسه میانگین های دو گروه مستقل بر حسب خودتنظیمی. 85

 فهرست شکل ها

عنوان صفحه

شکل 2-1: فرآیند یادگیری خودتنظیمی پینتریچ. 17

شکل 2-2: الگوی نظریه یادگیری خود تنظیمی پینتریچ و دی گروت 18

شکل 2-3: پیکربندی سیستم طراحی خود تنظیم. 28

شکل 2-4: الگوی چرخه ای یادگیری خودتنظیمی زیمرمن(2001) 30

شکل 2-5: ابعاد جهت گیری هدف. 34

شکل2-6: شیوه های یادگیری نظریه کلب و سبک های یادگیری هانی و مانفورد(سیف، 1386). 40

شکل 2-7: نمودار چرخه و سبک یادگیری کلب. 44

 چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه جهت گیری هدف و سبک های یادگیری با خود تنظیمی دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دبیرستانی ناحیه 3شهر یزد در سال 1391-1392 بودند و نمونه پژوهش به حجم 280 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه های جهت گیری هدف، سبک های یادگیری و خود تنظیمی بود که از پایایی و روایی مناسبی برخوردار بودند. آزمون های آماری مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده ها همبستگی پیرسون، روش تحلیل رگرسیون خطی و آزمون تی مستقل بود. نتایج پژوهش نشان داد که جهت گیری هدف توانایی پیش بینی خود تنظیمی را در سطح معنی داردارد.سبک های یادگیری توانایی پیش بینی خود تنظیمی را دارد. همچنین، یافته های جانبی پژوهش نیز نشان داد بین سه متغیر جهت گیری هدف، سبک های یادگیری و خود تنظیمی رابطه معنادار وجود دارد. بین جهت گیری هدف( عملکرد اجتنابی) به تفکیک جنسیت تفاوت معنادار وجود داشت و بین سبک های یادگیری به تفکیک جنسیت تفاوتی مشاهده نشد. همچنین بین خود تنظیمی به تفکیک جنسیت تفاوتی مشاهده نشد.

 کلمات کلیدی

جهت گیری هدف، سبک های یادگیری، یادگیری خود تنظیم، دانش آموزان دبیرستانی مدارس ناحیه 3یزد.

فصل اول

کلیات تحقیق

امروزه آموزش بنا‌به ضرورت تغییرات اجتماعی یکی از عوامل بسیار مهم در رشد و توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. ثمربخشی آموزش از یکسو تبدیل کردن انسانهای مستعد به انسانهای سالم، بالنده، متعادل و رشد یافته است و از سوی دیگر تأمین کننده نیازهای نیروی انسانی جامعه در بخشهای متفاوت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. نظر‌به چنین اهمیتی است که در عصر کنونی، همه دولتهای جهانی از کوچک و بزرگ، قدرتمند و ناتوان و صنعتی تا در حال توسعه، پرداختن به آموزش مردم خود را در شمار وظایف اساسی می‌دانند و برای همگانی، سراسری و حتی اجباری کردن آن، تعهدات سنگینی در قانونهای اساسی و بنیادی خود می‌گنجانند و درصد زیادی از تولید ناخالص ملی و بودجه جاری و عمرانی کشور را به این امر مهم اختصاص می‌دهند.

با توجه به اینکه دانش آموزان، آینده سازان این سرزمین هستند بررسی مشکلات آنها و تلاش برای تحقیق و تفحص پیرامون ریشه مشکلاتشان در مدارس ضرورتی انکار ناپذیر است. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین جهت گیری هدف[1]، سبک های یادگیری[2] با یادگیری خود تنظیمی[3] است. در این فصل تلاش شده است، بیان مساله، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف، سوالات، فرضیات و اصطلاحات پژوهش بیان گردد.

 1-1- بیان مساله

مساله یادگیری، یکی از مسائل بسیار مهم در زندگی هر فراگیر است و در این راستا یکی از موضوعاتی که فراگیر نیازمند یادگیری است، نیاز به یادگیری خود تنظیم است. تحقیقات پیرامون یادگیری خودتنظیمی از روندهای تحقیقاتی است که به تازگی مورد توجه متخصصان حوزه های روانشناسی یادگیری، واقع شده، است(میس وهالت،1993،گراهام و گلدن، 1991). نظریه پنتریچ و دیگروت(1990) و پنتریج (1999) از جمله نظریات مطرح درزمینه یادگیری خود تنظیمی است که مدلی را از خود تنظیمی ارائه می دهد که در بر گیرنده اغلب راهبرد های مشخص شده توسط زیمن و مارتینز است. مدل پنتریچ از یادگیری خود تنظیم ، شامل سه دسته کلی از راهبرد ها است که عبارتند از: الف) راهبرد های شناختی یادگیری، ب)راهبرد های خود نظم دهی و فرا شناختی یادگیری و ج) راهبرد های مدیریت منابع. همچنین هئو(2000، به نقل از پنتریچ، 2000) راهبرد های انگیزشی را به عنوان دیگر راهبرد مهم یادگیری خود تنظیم مشخص می کند(ونویک، 2004).

نظریه خودتنظیمی به این نکته توجه می کند که چگونه دانش آموزان شخصاً فرآیند یادگیری خویش را فعال نموده تغییرمی دهند و یا حفظ می کنند. بنابراین خودتنظیمی برای تببین تلاش های دانش آموزان در اداره مستقل و نیز بهینه سازی در تجارب یادگیری خود آنها در کلاس بکار می رود. فهم خود تنظیمی اشاره به این دارد که یادگیرندگان می توانند فرایند یادگیری را صرف نظر از توانایی یادگیری قبلی و به صرف مساعد بودن محیط ، تسهیل کنند(زیمرمن، 1990). خود تنظیمی پیامدی ارزشمند در فرایند یادگیری، آموزش و حتی موفقیت در زندگی دارد. سازگاری و موفقیت در مدرسه مستلزم آن است که دانش آموزان با توسعه خود تنظیمی یا فرایند های مشابه ، شناختی، عواطف یا رفتارهای خو را گسترش دهند و تقویت کنند تا بدین وسیله بتوانند به اهدافشان برسند(شانک و زیمرمن، 1997). به اعتقاد پنتریچ و دی گروت(1990)، ویژگی های راهبرد خود تنظیمی آن است که سطح برانگیختگی را بالا می برند و میزان درگیری شناختی را افزایش می دهند و نهایتا عملکرد تحصیلی را بهبود می بخشند.

از نظر پنتریچ(2000) یادگیری خود تنظیم فرایند فعال و سازمان یافته ای است که طی آن فراگیران اهدافی را برای یادگیری خود انتخاب و سپس سعی می کنند تا شناخت، انگیزش و رفتار خود را تنظیم، کنترل و بر آن نظارت کنند. در یادگیری خودتنظیم، تنها مهارتهای شناختی وفراشناختی کفایت نمی کند و برای سوق یافتن دانش آموز به سوی یادگیری و پیشرفت ضروری است تا دانش آموز در جهت استفاده از راهبردها برانگیخته شود و به همین لحاظ یادگیری خودتنظیم هم شامل عوامل شناختی و هم دربرگیرنده عوامل انگیزشی می دانند. بوفاردوزیو، بوردلیوولاروچه (1995) با بهره گیری ازالگوی یادشده مولفه های فراشناخت،شناخت وانگیزش را در کنش‌های زیرخلاصه می کنند. مولفه فراشناخت،شامل طرح وبرنامه ریزی دانش اموز، درهنگام درس خواندن ازقبیل،به کارگیزی راهبردهایی است که دانش اموز برای حفظ و یادگیری و درک بهترمطالب از آنها بهره می گیرد و مولفه انگیزش، شامل میزان علاقه، تداوم و پیگیری دانش آموز در ارتباط با مطالب درسی است(جوکار،1384).

با مروری بر تحقیقات و پژوهش های انجام شده پیرامون یادگیری، خواهیم دید که عوامل بسیاری می توانند فرد را در یادگیری خود تنظیمی کمک نمایند. شناخت این عوامل می تواند فراگیر را در یادگیری خود تنظمی یاری رساند. در این راستا، بر اساس عوامل موثر بر یادگیری دانش آموزان از جمله متغیر های که می تواند بر یادگیری دانش آموزان تاثیر بگذارد می توان به جهت گیری هدف ، سبک های یادگیری اشاره کرد.

ایمز[4](1992) جهت گیری هدف را بیانگر الگوی منسجمی از باور های فرد می داند که سبب می شود تا فرد به شیوه های مختلف به موقعیت ها گرایش پیدا کند، در آن زمینه به فعالیت بپردازد و

[1]-goal orientation

[2]- Learning Styles

[3]- self – regulation

[4]-Ames